Symultaniczno – Sekwencyjna Metoda Nauki Czytania profesor Jagody Cieszyńskiej oparta jest na najnowszych badaniach neuropsychologicznych oraz długoletnich doświadczeniach autorki zarówno terapeutycznych jak i logopedycznych. Nauka czytania ma formę zabawy, w której bazuje się na naturalnej aktywności dziecka, wykorzystując jego zainteresowania i chęć poznawania świata. Symultaniczno – Sekwencyjna Metoda Nauki Czytania polega na nauce globalnego czytania sylab (głoski wprowadzane są w sylabach – nigdy w izolacji). Autorka nadaje im znaczenie i jak podkreśla, ułatwia to dziecku proces zapamiętania materiału i przyspiesza naukę czytania (np. obrazek tańczących dzieci, które mówią „LA, LA, LA” lub obrazek sowy siedzącej na drzewie i wydającej dźwięk „UHU”). Dzięki takiej wszechstronnej stymulacji dziecko ma możliwość szybkiego opanowania nauki czytania ze zrozumieniem oraz doskonalić ogólny rozwój języka. Swoją metodę profesor Cieszyńska oparła na wiedzy dotyczącej ludzkiego mózgu. Półkule mózgowe realizują różnorodne funkcje (symultaniczne – prawa półkula i sekwencyjne – lewa półkula). Wszystkie zadania opierające się na pracy półkuli prawej (globalne rozpoznawanie słyszanych i odczytywanych rzeczowników w mianowniku, rozróżnianie podobnych liter i wyrazów, rozpoznawanie bodźców zawierających ładunek emocjonalny), mają jak najszybciej pomóc dziecku w przejściu do czytania analityczno – sekwencyjnego, lewopółkulowego.
Autorka stworzyła serię podręczników „Kocham Czytać” specjalnie dla rodziców
oraz nauczycieli, którzy chcą zadbać o przyszłość swoich dzieci. Opracowała pakiet 18 zeszytów,
w których zawarła ćwiczenia, odpowiednie dla każdego z pięciu wyróżnionych etapów nauki czytania.
Etap I – Od samogłosek prymarnych do sylaby otwartej
Naukę czytania należy rozpocząć od poznania samogłosek ustnych (angażowana jest głównie prawa półkula mózgu, która jest odpowiedzialna m.in. za obraz graficzny liter). Wizualizacja pozwala na zintegrowaniu w mózgu dziecka obrazu, dźwięku oraz ruchu bezpośrednio związanego z daną samogłoską (np. obraz litery „Y”, wydanie dźwięku, uniesienie rąk do góry, naśladujące obraz litery). Po opanowaniu przez dziecko samogłosek, wprowadzone zostają sylaby otwarte (np. wyrazy dźwiękonaśladowcze „MU”, „KU KU” itd.). Na pierwszym etapie sukcesywnie wprowadzane są nowe spółgłoski (zawsze w sylabach, nigdy w izolacji).
Etap II – Od sylaby otwartej do pierwszych wyrazów
Na drugim etapie poszerzony zostaje zakres sylab otwartych, poprzez wykorzystanie nowych spółgłosek.. Nauczyciel korzysta także z zestawów: samogłoska + sylaba otwarta (np. „ANA”, „ENE”). Posługuje się znanymi już dziecku wyrazami globalnymi oraz wprowadza nowe – zbudowane z nowo poznanych sylab.
Etap III – Czytanie sylab zamkniętych
Na trzecim etapie nauczyciel pracuje z dzieckiem na sylabach otwartych i zamkniętych z poznanymi dotychczas spółgłoskami: P, M, B, L, T, D, F, W, S, Z, K, G, J, N. Wprowadzone zostają sylaby zamknięte, np. „LOL”, „NYK”, „MUK”, itp. Uczeń ćwiczy czytanie m.in. na pseudowyrazach np. „ASOS”, „KITUME”, które mają charakter abstrakcyjny i uniemożliwiają dziecku zgadywanie.
Etap IV – Czytanie nowych sylab otwartych i zamkniętych
Na czwartym etapie uczeń zapoznaje się z dwuznakami oraz spółgłoską „Ł” (które nadal są realizowane w sylabach zamkniętych lub otwartych). Zwiększona zostaje również liczba wyrazów czytanych globalnie oraz tekstów.
Etap V – Samodzielne czytanie tekstów
Na piątym etapie uczeń samodzielnie czyta teksty, jednocześnie pracując na materiale sylabowym. Nadal ćwiczy czytanie sylab otwartych i zamkniętych, tym razem wprowadzając spółgłoski miękkie oraz samogłoski nosowe.
Ćwiczenia na każdym z pięciu etapów nauczki czytania realizowane są według reguły: powtarzanie – rozumienie – nazywanie.
Powtarzanie– nauczyciel odczytuje głoski, a uczeń powtarza, należy zwracać uwagę dziecka na układ ust podczas wymawiania poszczególnych samogłosek (co ułatwia mu proces zapamiętywania) oraz posłużyć się ruchową wizualizacją (np. palec na nosie obrazujący kropkę nad „I”).
Rozumienie (różnicowanie)– nauczyciel wskazuje samogłoskę, a uczeń odczytuje ją lub odwrotnie – nauczyciel wymawia samogłoskę, a uczeń ją wskazuje. Jeśli dziecko ma trudności z rozpoznaniem litery, terapeuta może mu podpowiedzieć korzystając z wizualizacji ruchowej lub eksponując układ ust – należy pozwolić dziecku samodzielnie dojść do rozwiązania.
Nazywanie (czytanie)– następuje zamiana ról: raz uczeń uczy nauczyciela, a raz nauczyciel ucznia, np. dziecko odczytuje samogłoski lub nazywa przedstawione na ilustracjach sytuacje, natomiast dorosły wskazuje odpowiednią literę (J. Cieszyńska 2012).
