Drewniane rajskie ptaszki są produkowane w Stryszawie od 1890 roku. Nie byłoby ich, gdyby nie pewien album z kolorowymi ptakami, podarowany przez pustelnika mieszkańcowi Stryszawy, Teofilowi Mentlowi. Na podstawie ilustracji zaczął on rzeźbić drewniane ptaszki, najczęściej pliszki, kraski, dzięcioły, jastrzębie oraz papugi. Swoją pasją zaraził całą wieś. Rzeźbienie było zajęciem dochodowym: przyjeżdżający handlarze bardzo często kupowali ptaszki od ich twórców. Pierwsze ptaszki wykonywane były z surowego drewna (sosna, lipa) i malowane jaskrawymi farbami roślinnymi, po II wojnie światowej zastąpiono je stopniowo olejnymi, a w latach 80-tych wprowadzono farby akrylowe. Były znacznie piękniejsze i bardziej kolorowe od ptaszków występujących w naturze.
Pojedyncze ptaszki, a nawet całe ptasie rodzinki były początkowo głównie kolorowymi, nieskomplikowanymi zabawkami dla małych dzieci. Stopniowo stały się elementem dekoracyjnym stryszawskich domów: drewniane ptaszki wieszano na choinkach, ozdabiano nimi sufity. Z czasem zaczęły spełniać także funkcje magiczne. Traktowane jako talizmany mają zapewnić ich posiadaczom szczęście i dostatek. Dlatego od wielu lat obdarowuje się nimi nowożeńców, stroi w ptaszki sale weselne, nowo zamieszkałe domy, a nawet dodaje się je do bukietów ślubnych. Ptaszki są nadal produkowane, ale już nie na zbyt wielką skalę.
Aby wspaniałe rzemiosło nie poszło w zapomnienie uczniowie naszej szkoły wzięli udział w warsztatach, gdzie pod okiem instruktora malowali te urzekające drewniane ptaszki. Dowiedzieli się również sporo o historii XVIII-wiecznej tradycji wytwarzania zabawek, do wykonania których używano drewna, słomy, liści kukurydzy, szmatek itp. Niezwykle ciekawe było porównanie współczesnych zabawek, z tymi którymi bawiły się niegdyś dzieci.
Opracowała: Małgorzata Majka
